دانستنی‌های پوکی استخوان
پوکی استخوان وضعیتی است که استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند و می‌تواند احتمال شکستگی در افراد مبتلا را افزایش دهد. این بیماری در طی چندین سال به کندی ایجاد شده و اغلب تنها زمانی تشخیص داده می‌شود که زمین خوردن یا ضربه ناگهانی باعث شکستن استخوان گردد. در این مقاله به بررسی این عارضه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان (استئوپوروزیس) یک بیماری پیش رونده است که احتمال شکستگی استخوان را بالا می‌برد. لغت پوکی استخوان به معنای پوک شدن و متخلخل شدن استخوان‌ها است. در اغلب موارد این بیماری برای سالیان سال تشخیص داده نمی‌شود زیرا علائم خاصی ندارد. در صورتی که پوکی استخوان پیشرفته شود در برخی موارد موجب شکستگی استخوان می‌گردد. پوکی استخوان در اغلب موارد باعث کاهش قد و قوز در آوردن نیز می‌گردد.
از دست دادن تراکم استخوان بخشی طبیعی از روند افزایش سن است، اما برخی افراد خیلی سریع‌تر از حد معمول تراکم استخوان از دست می‌دهند. این عارضه می‌تواند منجر به پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی استخوان شود. زنان در چند سال اول پس از یائسگی به سرعت با کاهش تراکم استخوان مواجه می‌شوند. و باید بدانیم زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند، به خصوص اگر یائسگی زودرس (قبل از 45 سالگی) شروع شود یا تخمدان هایشان برداشته شده باشد. با این حال این بیماری می‌تواند مردان، زنان جوان و کودکان را نیز درگیر کند. علل مختلفی برای ابتلا به این عارضه وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم:
- افزایش سن: یکی از دلایل پوکی استخوان افزایش سن است و با این اتفاق، تراکم استخوان‌ها کاهش می‌یابد. به بیانی دیگر بعد از 35 سالگی ساخت و ساز استخوان برای جایگزینی کاهش می‌یابد.
- وراثت: در صورتی که سابقه شکستگی استخوان به دلیل پوکی استخوان در خانواده فرد وجود داشته باشد احتمال وجود این عارضه بیشتر است. همچنین در برخی نژادها این بیماری بیشتر دیده می‌شود.
- تغذیه و ورزش: رژیم غذایی و سبک زندگی و تغذیه نامناسب، رژیم غذایی حاوی کلسیم ناکافی، وزن بدن کمتر از حد نرمال و کم تحرکی همگی می‌توانند باعث پوکی استخوان شوند. همچنین مصرف بیش از حد الکل و دخانیات می‌تواند باعث بروز آن شود.
- مصرف دارو: برخی داروها و بیماری ها – داروهایی مانند استروئیدها و برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های مرتبط با تیروئید می توانند احتمال بروز را بالا ببرند.
بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، این عوامل عبارتست از:
- داشتن شاخص توده بدنی پایین (BMI)
- نوشیدن بیش از حد الکل و مصرف دخانیات
- داشتن اختلال خوردن مانند بی اشتهایی یا پرخوری عصبی
- مصرف قرص های استروئیدی با دوز بالا برای بیش از 3 ماه
- مشکلات هورمونی و یا مشکلات سوء جذب (ناشی از اختلال در جذب مواد مغذی غذایی)
- استفاده طولانی مدت از برخی داروهای خاص که می تواند بر استحکام استخوان یا سطح هورمون تأثیر بگذارد، مانند قرص های ضد استروژن که بسیاری از زنان پس از سرطان سینه مصرف می کنند.
بیشتر بخوانیم: شکستگی کشکک زانو
شایع ترین عوارض ناشی از پوکی استخوان
شایع ترین آسیب‌ها در افراد مبتلا عبارتند از:
- شکستگی مچ
- شکستگی لگن
- شکستگی استخوان های ستون فقرات (مهره ها)
با این حال، شکستگی می تواند در استخوان های دیگر مانند بازو یا لگن نیز رخ دهد. گاهی اوقات سرفه یا عطسه می‌تواند باعث شکستگی دنده یا ریزش جزئی یکی از استخوان‌های ستون فقرات شود. پوکی استخوان معمولاً تا زمانی که استخوان شکسته نشود دردناک نیست، اما پس از شکستگی استخوان در ستون فقرات یکی از علل شایع درد طولانی مدت است. شکستگی استخوان اغلب جزو اولین علامت است. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که استخوان‌های ستون فقرات شکسته شده و تحمل وزن بدن را دشوار می‌کنند. این عارضه با داروهای تقویت کننده استخوان قابل درمان است.
چه افرادی بیشتر درگیر علائم خالی کردن زانو می شوند؟
باید بدانیم قبل از پوسیدگی استخوان فرد کاهش تراکم استخوان (استئوپنی) را تجربه می‌کند. این امر زمانی است که اسکن نشان می‌دهد که تراکم استخوان شما کمتر از میانگین سنی شما است، اما آنقدر پایین نیست که به عنوان پوکی استخوان تلقی شود. نکته مهمی که باید بدانیم این است که تراکم استخوان همیشه منجر به پوکی استخوان نمی‌شود و این عارضه به عوامل زیادی بستگی دارد. اگر به استئوپنی مبتلا هستید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر ابتلا به این عارضه انجام دهید. بسته به میزان ضعف استخوان‌ها و احتمال خطر شکستگی استخوان، پزشک برای شما داروی تقویتی و یا مکمل تجویز می‌کند.
بیشتر بخوانیم: علت آب آوردن زانو چیست؟
آیا پیشگیری از پوکی استخوان امکان پذیر است؟
برای پیشگیری از این عارضه می توان اقداماتی انجام داد. در زیر به برخی از این اقدامات اشاره می کنیم:
- مصرف کلسیم: ذخیره کلسیم در طول سال‌ها انجام می‌شود در نتیجه نباید از مصرف به اندازه کلسیم در وعده‌های غذایی خود غافل شویم و باید بدانیم اگر در این سال‌ها کلسیم کافی به بدن نرسد احتمال بروز پوکی استخوان در سنین بالا وجود دارد.
- مصرف به اندازه ویتامین D: مصرف کافی ویتامین D به جذب کلسیم کمک فراوانی می‌کند. البته مصرف بیش از اندازه ویتامین D می‌تواند سمی باشد.
- ورزش: همانند ماهیچه‌ها، استخوان‌ها هم به ورزش کردن احتیاج دارند. ورزش کردن به سن و سال ارتباطی ندارد و می‌تواند تراکم استخوان‌ها را بهبود بخشیده و مزایای فراوانی دارد. پزشکان بر این باورند که 3 تا 4 روز ورزش کردن متعادل در هفته می‌تواند فواید زیادی داشته باشد.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که، استخوان‌های از دست رفته را نمی‌توان جایگزین کرد بنابراین درمان این عارضه بر پیشگیری از پیشرفت بیماری و از دست دادن بیشتر استخوان ها تمرکز دارد.
نتیجه‌گیری
پوکی استخوان یکی از عارضه‌های بسیار دردناک است و زمانی که استخوان بشکند و ازبین برود راهی برای درمان وجود ندارد. درنتیجه بهترین گزینه در پوکی استخوان پیشگیری از آن است که نباید غافل شویم. باید توجه داشته باشیم همانطور که در این مقاله ذکر شد عارضه پوکی استخوان فقط در افزایش سن رخ نمی‌دهد بلکه عوامل مختلفی در بروز آن تاثیرگذارند. درنتیجه همه افراد برای پیشگیری از آن باید اقدام کنند.
