جراحی شکستگی لگن

لگن ساختار متصل کننده ستون فقرات به قسمت تحتانی بدن است. لگن از ساختار پیچیده ای از استخوان ها تشکیل شده است که به وسیله رباط ها در کنار هم قرار گرفته اند. لگن بخش مهمی در بدن است که بسیاری از ماهیچه های شکمی، عظلات ساق پا و عروق خونی به آن متصل هستند و سبب حرکت و عملکرد بدن می شوند. استخوان های لگن نیز مانند هر استخون دیگری در بدن ممکن است دچار شکستگی و آسیب دیدگی شود و این شکستگی ها سبب می شود که فرد در راه رفتن، نشستن و حرکت کردن دچار مشکلات جدی شود و با جراحی شکستگی لگن بهبود می‌یابد. پزشک متخصص ارتوپدی، می تواند بر اساس محل و نحوه شکستگی و نیز میزان آسیب وارد شده به استخوان، نوع شکستگی لگن را تعیین و روش درمان مناسب را انتخاب کند.

شکستگی لگن چگونه رخ می‌دهد؟

شکستگی لگن معمولا ناشی از وارد آمدن ضربه های شدید مانند تصادفات شدید، سقوط از ارتفاع و آسیب های ورزشی در جوانان و یا آسیب های خفیفتر مانند زمین خوردن، افتادن از پله ها و یا پوکی استخوان در افراد مسن است. در اثر وارد آمدن ضربه به استخوان های لگن، ممکن است ترک خوردن استخوان و یا خرد شدن استخوان رخ بدهد.

شکستگی های لگن می توانند صدمات پیچیده ای به همراه داشته باشند و متخصص ارتوپدی اغلب برای جا انداختن شکستگی، تثبیت استخوان و ترمیم ساختارهای بافت نرم، جراحی می کند. اگر شکستگی به شدت بر عملکرد مفصل ران اثر بگذارد، ممکن است جراح، عمل تعویض مفصل لگن را با پروتز انجام دهد.

اهداف جراحی این است که شدت درد را به حداقل برساند، عملکرد مفصل ران را بازگرداند و به شما اجازه دهد تا به روال روزمره خود بازگردید. بعضی پزشکان ارتوپد تخصص خاصی در جراحی لگن دارند. آنها عمل جراحی مناسب را بر اساس سن شما، محل و شدت آسیب دیدگی ، علت شکستگی و اینکه آیا شرایط اساسی پزشکی مانند استئوآرتریت یا پوکی استخوان ممکن است نتیجه را تحت تأثیر قرار دهد یا خیر، تعیین می کنند.

انواع شکستگی لگن

می توان شکستگی های رخ داده در ناحیه لگن را به دو دسته پایدار و ناپایدار تقسیم کرد.

 شکستگی پایدار لگن:

در این حالت از شکستگی لگن، استخوان شکسته هنوز هم در جای خود به درستی قرار دارد و فقط یک استخوان تحت تاثیر شکستگی قرار گرفته است. از جمله شکستگی های پایدار شایع می توان به بعضی شکستگیهای استخوان ایلیوم (بالاترین استخوان لگن) یا استخوان ساکروم (استخوانی در زیر آخرین مهره ستون فقرات) اشاره کرد. در این حالت ها سایر استخوان ها سالم و بدون آسیب هستند.

 شکستگی ناپایدار لگن:

در این نوع شکستگی، معمولا دو یا چند استخوان دچار شکستگی شده و معمولا انتهای استخوان های شکسته از جای اصلی خود جدا می شوند. شکستگی های ناپایدار معمولا به دلیل ضربات و آسیب های شدید رخ می دهند. این نوع آسیب های شدید معمولا علاوه بر شکستگی استخوان های لگن، آسیب های دیگری همچون خونریزی شدید (به علت جدا شدن استخوان های شکسته از جای خود) و همچنین آسیب مستقیم به اندام های داخلی را به دنبال دارند.

درمان شکستگی لگن با جراحی

روش درمان شکستگی لگن براساس نوع پایداری شکستگی توسط پزشک متخصص ارتوپد دکتر منصور ابوالقاسمیان تعیین می شود و درمان یا به صورت غیر جراحی و یا از طریق عمل جراحی انجام می گیرد؛ معمولا در شکستگی ناپایدار لگن لازم است عمل جراحی انجام شود. در شکستگی های پایدار، معمولا از طریق دستوراتی همچون استراحت کافی و مصرف دارو، بهبودی بیمار حاصل می شود.

تعویض نسبی یا کامل مفصل لگن بیشتر در افرادی که دارای شکستگی های جدی استخوان ران هستند و احتمال جوش خوردن آنها پایین باشد، توصیه می شود.همان گونه که در بالا اشاره شد، اگر شکستگی لگن از نوع ناپایدار باشد، لازم است که درمان شکستگی لگن از طریق عمل جراحی انجام شود. البته در صورت وجود آسیب های دیگر در اندام داخلی بدن که در نتیجه جابه جایی استخوان های لگن است، لازم است همزمان جراح عمومی سایر آسیب ها را درمان نماید. در شکستگی های شدید از تعویض مفاصل و یا استفاده از پلاتین، پیچ ها و پلیتهای فلزی جهت برگرداندن و تثبیت استخوان ها در محل اصلی خود استفاده می شود.

قبل از عمل جراحی شما بیهوشی عمومی یا بی حسی ستون فقرات دریافت می کنید. جراح برای دسترسی به مفصل لگن، برش را در امتداد قسمت جلویی، پهلو و یا پشت لگن ایجاد می کند. همچنین او دور سر استخوان لگن و سطح آسیب دیده استابولوم سوکت مانند و همچنین قطعات سست غضروف یا بافت های دیگر را برمی دارد.

سپس جراح ارتوپدی به ترتیب قسمت های پروتز را در جای خود قرار داده و برش را با بخیه می بندد. همچنین پزشکان برای کمک به کنترل ناراحتی و درد پس از عمل، داروهای ضد درد را به بافت های اطراف لگن تزریق می کنند.

مراقبت های بعد از عمل شکستگی لگن

• پس از جراحی لگن معمولا بیمار درد زیادی را تحمل می کند که برای تسکین این درد ها مسکن های قوی تجویز می گردد.
• شکستگی لگن خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد؛ به همین خاطر پزشکان معمولا داروهای رقیق کننده خون را برای جلوگیری از لختگی خون در رگ های پا و لگن تجویز می کنند.
• در چند روز اولیه عمل، نیاز به استراحت و استفاده از مسکن وجود دارد. ولی پزشکان توصیه می کنند که بیمار به سرعت شروع به راه رفتن کند تا جوش خوردن استخوان ها و ترمیم آن ها سریعتر انجام شده و نیز از لختگی خون نیز جلوگیری شود. با این حال جهت حرکت راحتتر بیمار، استفاده از عصا یا واکر مدتی پس از جراحی شکستگی لگن توصیه می شود.
• فیزیوتراپی یکی از مهمترین اقدامات پس از عمل است. فیزیوتراپی جهت تقویت ماهیچه ها و حفط قدرت عضلانی، تحرک مفاصل و بازیابی تعادل در حرکت بسیار الزامی است.

پس از جراحی تعویض مفصل لگن چه انتظاراتی دارید؟

به محض اینکه توانایی خود را به دست آوردید، فیزیوتراپیست به شما در ایستادن و راه رفتن کمک می کند. هدف حفظ قدرت در عضلات و مفاصل و افزایش جریان خون به سمت لگن و پا است که ممکن است باعث سرعت بهبودی شما شود.

فیزیوتراپیست ها بر بهبودی نظارت می کنند و به شما در راه رفتن با لگن جدیدتان کمک می کنند. همچنین پزشکان برای کنترل درد داروهایی را در دوران بهبودی برای شما تجویز می کنند.

شما به محض اینکه به اندازه کافی توانایی حرکت برای انجام فعالیتهای روزانه را به دست آوردید می توانید به خانه بازگردید. ترخیص از بیمارستان بسته به سرعت بهبودی ممکن است همان روز عمل یا یکی دو روز بعد عمل باشد.

بعد از اینکه توانستید بدون درد و به تنهایی راه بروید، فیزیوتراپیست ها به شما در بازسازی عضلات کمک می کنند و به شما تمریناتی می دهند تا انعطاف پذیری و دامنه حرکت در لگن شما افزایش یابد. پزشکان و فیزیوتراپی های توانبخشی یک برنامه ورزشی را طراحی می کنند که می توانید در خانه انجام دهید تا شرایط فیزیکی و عضلات خود را تقویت کنید. پزشکان معمولاً برای 6 تا 12 هفته انجام حرکات ورزشی را در خانه و یا در فیزیوتراپی توصیه می کنند. پس از آن ، آنها میزان پیشرفت شما را مجددا ارزیابی می كنند.

عمل شکستگی لگن چه عوارضی دارد؟

عمل جراحی لگن نیز مانند بسیاری از عمل های دیگر ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد، از جمله:
• عفونت زخم های تروما (زخم هایی که بر اثر ضربه و آسیب ایجاد می شوند.) تجویز دوز مناسب آنتی بیوتیک پیش از جراحی می تواند به کاهش این عفونت ها کمک زیادی کند.
• آسیب به عروق و اعصاب: جراحی لگن، عملی حساس است که باید توسط جراح متخصص و متبحر انجام شود تا از آسیب های بعدی جلوگیری شود.
• لخته شدن خون که در نتیجه عدم استفاده صحیح از داروهای رقیق کننده خون است، هرچند استعداد ذاتی خود بیمار مهمترین عامل در تعیین احتمال این عارضه است. اگر خون در رگ های پا لخته شود، ممکن است این لخته به بالا حرکت کرده و وارد ریه شده و مشکلات جدی و حتی مرگ را به همراه داشته باشد.
• ممکن است در مواردی، استخوان ها بعد از عمل جراحی هنوز هم بهبود پیدا نکرده باشند و نیاز به عمل جراحی مجدد باشد. عواملی همچون دیابت، مصرف دخانیات و عدم مراقبت صحیح بیمار می تواند منجر به ایجاد اختلال در روند بهبودی او گردد.
• اختلال عملکرد جنسی که در 30 درصد از بیماران رخ می دهد و مشکلاتی همچون اختلال نعوظ در مردان و یا دیسپارونیا (مقاربت دردناک) را در زنان به همراه خواهد داشت.

بهبود پس از جراحی شکستگی لگن

بهبود کامل بیماران معمولا در حدود 4 تا 6 ماه پس از عمل جراحی حاصل می شود. اگر نتایج مورد انتظار بدون هیچ عوارضی به دست آید، معمولا بیمار 6 هفته بعد از جراحی لگن نسبتا احساس راحتی و بهبودی پیدا می کند، با این حال تا چند ماه پس از عمل نباید فعالیت هایی همچون ورزش های سنگین و یا حرکات خشن و سریع انجام دهند.