آرتروز زانو؛ راهکارها و توصیه‌ها

با اینکه بالا رفتن سن و سال یکی از عوامل ابتلا به آرتروز زانو می باشد، ولی احتمال اینکه افراد جوان هم به این بیماری مبتلا شوند وجود دارد. در برخی افراد آرتروز زانو یک زمینه ژنتیکی دارد. در برخی موارد دیگر آرتروز زانو می تواند در نتیجه آسیب و ضربه یا اضافه وزن باشد. در این مقاله به بررسی آرتروز زانو می‌پردازیم. همراه ما باشید.

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو وضعیتی است که در آن غضروف بین مفاصل از بین می رود و استخوان های مفصل زانو با یکدیگر در تماس و اصطکاک قرار می گیرند. در حالی که در حالت نرمال، این غضروف وظیفه ضربه گیری دارد. در آرتروز زانو که غضروف از بین رفته است، علائمی مانند درد، تورم، سفتی و کاهش توانایی حرکتی دیده می شود. آرتریت، نوعی بیماری است که باعث درد، تورم و سفتی در مفاصل بیمار می شود، این عارضه می تواند بزرگترین و قوی ترین مفاصل بدن را تحت تاثیر قرار دهد، اما شایع ترین آن زانو است.

از بهم پیوستن سه استخوان، مفصل زانو تشکیل می شود. این سه استخوان عبارتند از:

• استخوان ران (فمور)
• ساق پا (درشت نی)
• کاسه زانو (کشکک)

غضروف ها انتهای هر استخوان را می پوشانند و با قرار گیری بین استخوان ها از سایش آنها به یکدیگر جلوگیری می کنند. غشاء زُلاله‌ای، بافت همبند رگ‌داری است که کپسول مفصلی، مفاصل متحرک، کیسه زلالی و غلاف ‌های زردپی را مفروش می‌کند.

انواع آرتروز زانو

حدود 100 نوع آرتریت وجود دارد. رایج ترین انواعی که ممکن است زانوهای افراد را درگیر کنند، عبارتند از:

1. استئوآرتریت، شایع ترین نوع آرتریت است. استئوآرتریت باعث تحلیل رفتن غضروف ها شده و بدون وجود غضروف ها، استخوان‌ها به یکدیگر ساییده می‌شوند. این عارضه می تواند باعث درد، سفتی و محدودیت حرکتی شود. همچنین می تواند منجر به ایجاد خار استخوانی (استئوفیت و یا انتزوفیت) شود. متاسفانه با گذشت زمان در صورت عدم رسیدگی و درمان، استئوآرتریت بدتر می شود.
2. آرتریت پس از سانحه نیز نوعی آرتروز است. غضروف پس از ضربه به زانو شروع به نازک شدن می کند (مانند آسیب ناشی از تصادف اتومبیل یا ورزش تماسی). با سایش استخوان‌ها به یکدیگر، علائم مشابه آرتروز را ایجاد می‌کند، این علائم عبارتند از: درد، سفتی و محدودیت حرکت. به یاد داشته باشید علائم آرتریت زانو ممکن است تا سال ها پس از ضربه و سانحه شروع نشود.
3. آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مفاصل می شود. در صورت سلامت سیستم ایمنی، در برابر عفونت و آسیب، التهاب ایجاد می شود. پاسخ التهابی یکی از راه هایی است که باعث محافظت بدن از خود می شود. التهاب باعث درد، سفتی و تورم غشای سینوویال(غشای زلاله ای) می شود که می تواند غضروف را نیز از بین ببرد.

چه افرادی به آرتروز زانو مبتلا می شوند؟

آرتروز زانو در افراد جوان کم تر شایع است و در سنین بالای 45 سال شیوع بیشتری دارد. همچنین زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا مافراد در هر سنی ممکن است به آرتروز از جمله آرتروز زانو مبتلا شوند. اگر سن شخص بالای 50 سال است، خطر ابتلا به آرتریت زانو برای وی افزایش می یابد، در ضمن زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا می شوند. بیش از 50 میلیون بزرگسال و همچنین 300000 کودک مبتلا به آرتریت می باشند، که از این تعداد، افراد مبتلا به آرتروز زانو مشخص نیستند.

علت آرتروز زانو

متخصصان، ژن هایی را شناسایی کرده اند که ممکن است باعث آرتریت از جمله آرتروز زانو شوند. بیمار ممکن است یک ژن مرتبط با آرتریت داشته باشد بدون اینکه نسبت به وجود آن آگاهی داشته باشد و با یک ویروس یا آسیب آرتروز زانو ایجاد می شود. متداول ترین دلیل آرتروز زانو بالا رفتن سن و سال است. تقریباً هر فردی در نهایت به درجاتی از بیماری آرتروز زانو مبتلا می شود. اگرچه علت ناشناخته است، برخی از عوامل خطر احتمال آرتریت زانو را افزایش می دهند. عوامل خطر آرتروز به طور خاص عبارتند از:

• سن : قدرت بازسازی غضروف ها با افزایش سن، کاهش می یابد.
• وزن : افزایش وزن فشار زیادی را به مفاصل وارد می کند و این فشار بر روی زانو ها بیشتر است.
• وراثت : جهش های ژنتیکی می تواند احتمال بروز آرتروز زانو را بالا ببرد. همچنین تغییر شکل استخوان ها در اطراف مفصل زانو، مثل حالت پرانتزی و یا ضربدری زانو، می تواند باعث آرتروز زانو شود.
• جنسیت : زنان بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا می شوند.
• آسیب های مکرر به زانو
• ورزشکاران: احتمال آسیب به زانو در برخی از ورزش ها مانند فوتبال، تنیس و دویدن مسافت های طولانی بسیار بالاست و این ورزش ها می توانند در نهایت احتمال ابتلا به آرتروز زانو را بالا ببرند.
• ابتلا به برخی بیماری ها: مانند آرتریت روماتوئید، اختلالات متابولیکی و … .

نقش وزن و سبک زندگی در پیشگیری از آرتروز زانو

از دوران کودکی در رسانه و اطرافیان تاکید بسیاری بر سبک زندگی سالم و مفید برای پیشگیری از عوارض بوده است. در نتیجه بهتر است بدانیم که این موضوع می‌تواند در پیشگیری از آرتروز زانو تاثیر بسیاری داشته باشد. به عبارتی دیگر هر کیلوگرم اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری بر زانوها وارد کند. به طور خاص، تحقیقات نشان داده‌اند که هر یک کیلوگرم اضافه وزن معادل چهار کیلوگرم فشار اضافی بر مفاصل زانوها است. این فشار اضافی می‌تواند منجر به تخریب سریع‌تر غضروف‌ها و ایجاد آرتروز شود. در نتیجه بهتر است کاهش وزن از طریق تغذیه سالم و ورزش منظم انجام شود  فشار بر مفصل زانو را کاهش داده و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. همچنین بهتر است بدانیم نشستن‌های طولانی مدت بدون حرکت می‌تواند باعث کاهش جریان خون به مفاصل و تضعیف عضلات اطراف زانو شود. استراحت‌های منظم و تغییر موقعیت بدن می‌تواند به حفظ سلامت مفاصل کمک کند.

آرتروز زانو چه مراحلی دارد؟

آرتروز پنج مرحله دارد، رایج ترین نوع آرتریت که زانوهای شما را درگیر می کند:

مرحله 0 (عادی) اگر فردی در مرحله 0 است، دارای زانوهای سالم است، فرد آرتروز زانو ندارد.

مرحله 1 (مینور) این مرحله بدین معناست که بیمار به میزان اندکی ساییدگی مفصل زانو مبتلاست و دردی در ناحیه زانو احساس نخواهد کرد.

مرحله 2 (خفیف) مرحله خفیف زمانی است که ممکن است فرد احساس درد و سفتی زانو داشته باشد، اما هنوز غضروف کافی برای جلوگیری از تماس استخوان ها وجود دارد.

مرحله 3 (متوسط) اگر بیمار در مرحله متوسط ​​می باشد، درد بیشتری احساس خواهد کرد، به ویژه هنگام دویدن، راه رفتن، چمباتمه زدن و خم شدن روی زانو. احتمالاً پس از استراحت طولانی مدت (مانند اول صبح) متوجه آن خواهد شد. بیمار در این مرحله درد زیادی متحمل می شود، زیرا غضروف ها از بین رفته و خار استخوانی زیادی وجود دارد.

مرحله 4 (شدید) آرتروز شدید به این معنی است که غضروف تقریباً به طور کامل از بین رفته است و زانوی بیمار سفت، دردناک و بی حرکت می باشد، که در این مرحله برای درمان آرتروز به جراحی نیاز است.

علائم آرتروز زانو

• تورم
• بی ثباتی زانو
• پیشرفت کُند درد
• درد ناگهانی زانو
• قرمزی پوست
• احساس گرما در مفصل زانو
• سفتی زانو در صبح ها و شروع حرکت بعد از مدت زمان طولانی
• کاهش قابلیت حرکت زانو هنگام راه رفتن و بالا رفتن از پله ها
• شنیدن صدای تق تق همراه با درد از زانو هنگام حرکتدرد که با افزایش حرکت، افزایش می یابد.

درمان آرتروز زانو

بسته به شدت بیماری آرتروز زانو می توان از گزینه های مختلف درمانی استفاده نمود:

• تزریق کورتیکواستروئید
• استفاده از عصا برای راه رفتن
• جراحی تعویض مفصل زانو
• کاهش وزن. مهم‌ترین بخش درمان است.
• خودداری از نشستن روی زمین، توالت ایرانی و استفاده زیاد از پله
• ورزش کردن هدفمند برای تقویت عضله چهارسر و حرکات کششی برای کاهش سفتی همسترینگها
• استفاده از داروهای مسکن و ضد التهابی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن

استفاده از داروهای ذیل نیز بلامانع است:

تمامی این دارو ها با دستور و تجویز پزشک باید مورد استفاده قرار بگیرد زیرا برای شدت بیماری در هر فرد نوعی میزان دوز خاص تجویز می‌گردد. بنابراین از مصرف خودسرانه این دارو ها خودداری نمایید.

• استامینوفن
• کورتیکواستروئیدها
• داروهای ضد روماتیسمی
• پمادها یا کرم هایی که درد را تسکین می دهند.
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (ایبوپروفن، ادویل)
• مکمل های غذایی مانند گلوکزامین و کندروایتین سولفات

سوالات متداول

نتیجه‌گیری

آرتروز زانو یکی از بیماری های است که بسیاری از افراد را درگیر می کند و برای درمان این عارضه در مرحله آخر از جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می کنند. در این مقاله تمام موارد مورد نیاز درباره این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم.